Waarom een ijsbad KAN voelen alsof je wordt gestoken door naalden

Wanneer mensen een ijsbad instappen, vertellen ze soms dat het voelt alsof ze duizenden kleine naalden in hun huid krijgen. Dit kan best schrikken zijn, vooral tijdens je eerste keer. Toch is deze sensatie heel normaal en goed te verklaren. In dit artikel lees je stap voor stap waarom dit gebeurt, wat er in je lichaam verandert, hoe je ermee om kunt gaan, en wanneer het slim is om extra op te letten. 

Wat gebeurt er in je lichaam tijdens een ijsbad?

Een ijsbad lijkt simpel: koud water in, ademhalen, eruit. Maar onder de oppervlakte gebeurt er van alles. Je lichaam begint direct met een reeks beschermende reacties om warmte vast te houden en je organen veilig te houden.

Directe reactie: je bloedvaten trekken samen

Zodra je in koud water gaat, trekken de bloedvaten in je huid snel samen. Dit heet vasoconstrictie. Je lichaam doet dit om warmteverlies te voorkomen. Door de vernauwing stroomt er minder bloed door de huid, en daardoor voelt je huid:

• stijf
• gevoelloos
• prikkelend

Wetenschappers noemen dit een natuurlijke reactie van het lichaam op extreme kou. Deze reflex wordt aangestuurd door het sympathische zenuwstelsel, het deel van je zenuwen dat actief wordt bij stress en gevaar.

De rol van je zenuwstelsel: waarom het voelt als naaldjes

In de huid zitten kleine zenuwuiteinden: nociceptoren. Deze zijn verantwoordelijk voor het voelen van warmte, kou en pijn. Wanneer je in koud water stapt, krijgen deze zenuwen:

• minder zuurstof
• minder voedingsstoffen
• een grote temperatuurprikkel

Door de lage temperatuur en de lagere doorbloeding verandert de elektrische activiteit van deze zenuwen. Ze sturen extra sterke signalen naar je hersenen, die dit vertalen als:

• scherp
• stekend
• prikkend
• “naaldjesgevoel”

Dit is vergelijkbaar met het gevoel dat je kunt ervaren wanneer een slapend been wakker wordt.

De schrikreactie versterkt het prikgevoel

Veel mensen schrikken wanneer ze in een ijsbad stappen, vooral wanneer het water heel koud is. Die schrikreactie heeft grote invloed op hoe je de sensatie ervaart. Je lichaam reageert met:

• snelle, hoge ademhaling
• gespannen spieren
• verhoogde hartslag
• verhoogde bloeddruk

Al deze factoren maken je zenuwen gevoeliger. Daardoor voelt het prikken vaak nóg sterker dan het eigenlijk is. Hoe meer spanning in je lichaam, hoe intenser je de kou ervaart.

Wat er daarna gebeurt: herstel van de doorbloeding

Na één tot drie minuten begint je lichaam zich aan te passen aan de kou. De huid blijft koud, maar je systeem wordt rustiger. De bloedvaten gaan heel voorzichtig weer iets openstaan. Hierdoor kun je tintelingen of een borrelend gevoel ervaren. Dit is een teken dat:

• je doorbloeding terugkomt
• je zenuwen minder overprikkeld zijn
• je lichaam stabiliseert

Dit herstelproces kan tot 30 minuten doorgaan, ook nadat je het ijsbad hebt verlaten.

Hoe ga je het beste om met het prikgevoel?

Veel mensen vragen: “Kun je het prikgevoel voorkomen?” Het antwoord: volledig voorkomen niet, maar je kunt het wel rustiger en milder maken.

Rustige buikademhaling

De belangrijkste factor is je ademhaling. Hoe rustiger je ademt, hoe minder je lichaam in de schrikreactie schiet.

• Adem in door de neus
• Adem langzaam uit door de mond
• Focus op je buik, niet op je borst

Door rustig te ademen, activeer je je parasympathische zenuwstelsel. Je lichaam voelt zich veiliger, waardoor het prikgevoel sneller afneemt.

Ontspan je schouders en kaken

Wanneer je schouders of kaken aanspannen, gaat je zenuwstelsel in “alert”-stand. Ontspanning helpt de prikkels te verzachten.

Ga niet direct bewegen

Veel beginners gaan bewegen in het ijsbad omdat ze denken dat dat helpt. Maar bewegen maakt de zenuwen juist gevoeliger. Stilte en ontspanning helpen veel beter.

Stap rustig in, niet te snel

Hoe sneller de overgang van warm naar koud, hoe groter de kans op een sterke prikkelreactie. Neem de tijd.

Wanneer moet je opletten?

Een prikgevoel is normaal. Maar let op bij:

• felle pijn die niet afneemt
• gevoelloosheid die langer dan een uur duurt
• blauwe nagels die niet opwarmen
• duizeligheid
• heel snelle ademhaling die je niet kunt kalmeren

In deze gevallen moet je direct uit het bad stappen en rustig opwarmen.

Word je gevoeliger naarmate je vaker gaat?

Het tegenovergestelde: je wordt juist minder gevoelig. Je zenuwen leren omgaan met de prikkel. Ook je bloedvaten worden flexibeler. Veel mensen merken dat het prikgevoel na vijf tot tien ijsbaden bijna helemaal weg is. Je lichaam past zich dus aan.

Waarom helpt regelmatige blootstelling?

• betere doorbloeding
• minder schrikreactie
• sterker zenuwstelsel
• meer ontspanning in het lichaam

Met de juiste ademhaling en begeleiding kan iedereen leren om dit gevoel te begrijpen, te accepteren en zelfs prettig te vinden. Doe je mee met een ijsbadworkshop?